„Dziewczyny z brązu, chłopaki ze złota. Rozmowy o siatkówce i nie tylko z medalistami igrzysk olimpijskich z Tokio (1964), Meksyku (1968) i Montrealu (1976)” – to wyjątkowa książka, w której głos zabierają twórcy pierwszych sukcesów polskiej piłki siatkowej.
– Polska rodzina siatkarska czekała na taką pozycję – i wreszcie się doczekała – napisał we wstępie do publikacji Ryszard Czarnecki, jej inicjator. Premiera przypada na czas ostatnich przygotowań do igrzysk, które po 57 latach wracają do Tokio – miejsca, gdzie polska siatkówka święciła pierwsze sukcesy. Do książki liczącej niemal 600 stron trafiło dwadzieścia rozmów przeprowadzonych przez Macieja Zdziarskiego – wieloletniego dziennikarza, działacza społecznego, a także fotografika, który zajmuje się m.in. fotografią siatkarską.
Wybitni sportowcy, dziś 70- i 80-latkowie, wśród których nie brakuje zawodniczek i zawodników AZS, opowiedzieli autorowi o swojej drodze do sukcesu. Wywiadom towarzyszy bogata faktografia i kilkaset ilustracji. – To opowieść o istocie sportu: słodyczy zwycięstwa i goryczy porażki, o dumie z reprezentowania barw narodowych i prozaicznych potyczkach z codziennością, o drodze do fizycznej doskonałości, która jest tak samo ważna jak odporność psychiczna – podkreśla Maciej Zdziarski. – To także świadectwo czasów, w których czystość sportowej rywalizacji musiała wielokrotnie ustępować zakulisowej polityce, a talent i poświęcenie zderzały się z siermiężną rzeczywistością życia w PRL.
Autor zaprosił do rozmowy wszystkie żyjące brązowe medalistki z Tokio i Meksyku. – Ich osiągnięcia, pierwsze olimpijskie sukcesy w historii siatkówki, dziś są nieco zapomniane. Część bohaterek nie ukrywała zaskoczenia, że po wielu latach ktoś chce wysłuchać ich opowieści – wspomina Maciej Zdziarski. Siatkarki udostępniły mu swoje najważniejsze sportowe pamiątki: fragmenty dzienników, listy, albumy z wycinkami prasowymi. Na potrzeby książki zrealizowano sesje zdjęciowe, których efektem są wzruszające fotografie: panie znów do rąk biorę piłkę, a na szyję zakładają pamiątkowe naszyjniki z olimpijskimi kółkami.
– Chciałabym zachować o nas pamięć, żeby przekazać pałeczkę i żeby młodzi ludzie o nas pamiętali. Oni teraz mają zupełnie inne warunki. Nie wiem, czy kiedykolwiek może być jeszcze lepiej. Chciałabym, żeby oni wiedzieli, że myśmy zaczynały w gorszych warunkach. Takie były czasy, nie dało się więcej zrobić. Ale też grałyśmy i byłyśmy w tym bardzo dobre – mówi w książce Krystyna Czajkowska-Rawska, podwójna brązowa medalistka olimpijska, kapitan reprezentacji.
W pamięci kibiców lepiej utrwaliły się sukcesy kadry męskiej prowadzonej przez Huberta Wagnera. Rozmówcy Macieja Zdziarskiego zdradzają kulisy zdobycia mistrzostwa świata w Meksyku i złotego medalu olimpijskiego w Montrealu. – Tworzyliśmy zespół bardzo mocny mentalnie, każdy znał swoją wartość i umiał sobie powiedzieć: „Dobra, nie wyszło, przeciwnik na razie dominuje, ale im dłużej będziemy grali, tym lepsi będziemy” – mówi Edward Skorek, kapitan reprezentacji. Jak po latach chłopcy Wagnera wspominają pracę ze słynnym „Katem”?
Czy potrafili poradzić sobie z sukcesem, który stał się ich udziałem? Jaką rolę siatkówka pełni w ich życiu dzisiaj? O tym wszystkim czytelnicy mogą dowiedzieć się z książki. – Jestem przekonany, że będzie ona inspiracją dla młodych polskich siatkarek i siatkarzy, aby nawiązali do triumfów ich starszych koleżanek i kolegów – w ramach tej samej biało-czerwonej, siatkarskiej sztafety – napisał we wstępie Ryszard Czarnecki.
Projekt, którego efektem jest publikacja wydana przez Fundację Instytut Łukasiewicza, dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu „Sport dla Wszystkich”. Partnerami wydania są Krajowa Spółka Cukrowa, LW Bogdanka i Poczta Polska. Więcej informacji na: www.SiatkarskieHistorie.pl.
